Page 9 - Chemlife - Sayı 33

9
RÖPORTAJ www.chemlife.com.tr CHEMLIFE

yılındaki üçüncü devre mezunları Bu durumda Ankara teşkilâtı mer- cemiyeti tekrar resmen açtılar. Bu bir çalışma neticesinde Dernek,
1924 yılının Nisan ayında cemiyeti kez ve İstanbul teşkilâtı da şube münasebetle de Türk Kimyagerler 1919 yılından itibaren evvelce
resmen açtılar. olarak ilân edildi. Cemiyeti’nin ismi “Türk Kimya görev alan yönetim kurullarının
Cemiyeti” olarak değiştirilmişti. büyük güçlükler içerisindeki uğraş
ve çabaları ile kurarak geliştirdiği
Bu durumda ilk müteşebbisler Ku- Bu esnada, evvelki Türk Kimya-
dsi, İlhami ve Mehmed Ali Beyler, gerler Cemiyeti’nin devamı ola- DERNEK ÇALIŞMALARI: temeller üzerinde sağlam ve emin
ilk resmi kurucular da Ekrem Nec- rak 1943 yılında kurulan ve adı olarak yükseltilmiş ve üyelerine
mi ve Zihni Beyler ve ayni devre 1945 yılında Türk Kimya Derneği Arşivimizdeki belgelerden ve o daha fazla lâyık görüleceği yükseli-
arkadaşları olarak kabul edilebilir. şeklinde değiştirilerek merkezi zamanları yaşamış meslek büyük- şine başlangıç olabilecek bugünkü
Ankara’ya nakledilen Türk Kimya lerimizden elde edilebilen bilgilere durumuna getirilmiş bulunmak-
GELIŞME: Cemiyeti’nin nizamnamesi, sadece dayanarak yukarıda yaptığımız tadır.
terimlerindeki değişikliklerle aynen açıklamalardan anlaşılabileceği gibi
yeni Ana Tüzük kabul edildi ve derneğimiz, kuruluşunun başlan- BAŞKANLAR:
Bu şekilde, az sayıda üye ile açılı- topluluğa “Türk Kimya Cemiyeti”
şını yapan meslek topluluğumuz, adı verildi. Bu şekilde Birlik Cemi- gıcı olan 1919 yılından merkezin
daha sonraki yıllardaki mezunların yete katılmış ve merkez de Anka- tekrar İstanbul’a nakledildiği 1950 Derneğimizin kuruluşundan bugü-
ve dış memleketlerde kimya öğ- ra’da bırakılmış oldu. yılına kadar geçen 30 yıllık ilk dev- ne kadar sürdürülen çalışmalarını
renimi görerek anavatana dönen resinde, kuruluşlar, İkinci Dünya sağlayan ve Genel Kurullarımızca
meslektaşlarımızın da katılmaları Savaşı’nın getirdiği huzursuzluklar her yıl (son 30 yılda iki yılda bir)
ile genişlemeye ve kuvvet kazan- 1949 yılında Ankara’da yapılan ve büyük sıkıntılar, merkezin İstan- seçimlerle yenilenen Yönetim
maya başladı. Genel Kurul toplantısında alı- bul ve Ankara arasında gidip gel- Kurullarını hatırlamak ve bunları
nan kararla 1950 yılında dernek mesi, mesleğimizin toplumumuza temsil eden Başkanlarını burada
merkezi tekrar İstanbul’a nakle- gereği gibi tanıtılamaması v.b. gibi açıklamak, her şeyden önce bir
İlk birkaç sene, sadece Fen bir takım olağanüstü zorluklar ve kadirşinaslık görevi olacaktır.
Fakültesi Kimya Enstitüsü’nden dildi. Temmuz 1950 tarihinde, bu şartlar içerisinde varlığını koruya-
mezun diplomalı kimyagerlerin üye günkü Ana Tüzüğünün esası olan bilme ve devam ettirebilme devre-
olabileceğini şart koşan cemiyet, daha geliştirilmiş bir nizamname sini yaşamıştır. Bu nedenle, Yönetim Kurullarına
bir süre sonra, öğrenimlerinde hazırlanarak derneğin adı “Türkiye ve dolayısı ile derneğimize başkan-
kimyayı yardımcı ders olarak Kimya Cemiyeti” olarak değişti- lık yapan meslek büyüklerimizin
gören ve Kimya Enstitüsü’nün rildi. Nakli müteakip ilk iş olarak, 1950 yılından itibaren geçen 36 adlarını ve görev yıllarını, bilgi kay-
ilk mezunlarından evvel bilfiil uzun süre yayınlanmayan meslek yıllık ikinci devresinde ise derne- naklarımızın müsaade ettiği oranda
kimyagerlik yapmış olarak o za- mecmuamızın devamını çıkarmayı ğimizin daha olumlu şartların var aşağıda belirtmeye çalıştık.
manın usulüne göre “kimyager” ele alan İstanbul merkezinin, bilâ- olduğu bir ortama kavuştuğu ve
unvanını alan tabip, eczacı v.s. hare yerleşme çabaları içerisinde daha kararlı ve verimli bir çalışma 1919 yılında temel hazırlıkları
meslek mezunlarını da üyelerinin olduğu ve 1953 yılından itibaren göstermeye başladığı müşahade başlayan derneğimizin ilk kuruluş
arasına aldı. Bu durum bilhassa, daha kararlı bir çalışma gösterme- edilmektedir. Başkanlığını 1920-1921 çalışma
kimya öğretiminde hocalık yapan ye başladığı müşahade edilmek- döneminde İlhami Bey’in (Ord.
müderrislerin (profesörlerin) cemi- tedir. Filhakika, derneğimizin bu tarihten Prof. İlhami Civaoğlu), müteakiben
yete üye ve başkan olabilmelerini sonra belirli binalara yerleşmek, ve derneğin resmen açıldığı 1923
sağladı. Derneğimiz, çalışmalarında sürekli düzenli Genel Kurul ve Yönetim yılında ilk açılış Başkanlığını da
bir kararlılık göstermeye başladığı Kurulu toplantıları yapmak, maddi Ekrem Necmi Bey’in (Ekrem Necmi
1950 yılına kadar geçen sürede iki güçlüklerini çözümlemek, mesleği- İnel) yaptıkları kendi ifadelerinden
1919 yılından 1927 yılına kadar defa kapanma tehlikesi ile karşı- mizle ilgili kanun ve yönetmelikle- tesbit edilmiştir. Bu meslektaşla-
7 sene süreyle yalnız İstanbul’da laştı. Bunlardan ilki, 1933 yılında rin en faydalı bir şekilde çıkmasını rımız, Başkanlıklarını bıraktıkları
çalışmalarına devam eden cemiyet yapılan Üniversite reformunu sağlamak, meslek mecmuamızı yıllarda, ihtisas için bir süre Avrupa
bu tarihte Ankara’da bulunan üye- müteakip vefat eden ve o devrede devamlı yayınlamak, çeşitli ve ülkelerine gitmiş bulunuyorlardı.
lerden Raşit Bey’in (Raşit Taşdur) Türk Kimyagerler Cemiyeti Başka- geniş çapta sosyal faaliyetlerde
teşebbüsü ile orada bir şube açtı. nı olarak bulunan Prof. Dr. Cevat bulunmak, Uluslararası meslek
Mazhar Bey’den sonra kanuni kuruluşlarında memleketimizdeki İlgili listeden görüleceği gibi,
1931 yılının sonunda, Ankara’daki sürelerdeki toplantıların yapılama- kimya mesleğini temsil etmek ve bundan sonra Zihni, Müderris
bir kısım meslektaşlar bazı mülaha- masından dolayı cemiyetin resmen bütün bu yollarla üyelerine azami Cevat Mazhar, Hikmet Vefik, Prof.
zalarla, cemiyet şubesinin dışında kapatılmasıdır. Fakat üyeler en derecede yararlı olmak, v.b. gibi Arndt’ın muavini Fazlı Faik (Yeğül),
birleşerek “Türk Kimyagerler kısa zamanda formaliteleri ta- varlığından beklenen görevlerini, Müderris Ömer Şevket (Öncel)
Birliği” adı altında yeni bir meslek mamlayarak cemiyet faaliyetinin mevcut imkân ve şartlar içerisinde Beyler gibi Kimya Enstitüsü’nün
topluluğu kurdular. devamını sağladılar. İkincisinde en iyi bir şekilde yerine getirmeye öğretim kadrosundaki ilk ve değer-
de, Türk Kimyagerler Cemiyeti’nin çalıştığı takdirle ve şükranla izlen- li hocaların ve SEKA Kağıt Fabri-
kalarının kurucusu sayın Mehmed
Ankara’daki Birlik ve İstanbul’daki İstanbul’daki Merkezini teşkil eden mektedir. Ali Kağıtçı (Kağıtçı soyadı bizzat
Cemiyetin aynı konuda ayrı ayrı meslektaşlar 1939-1945 yılları Atatürk tarafından verilmiştir) gibi
çalışmalarının meslek menfaatlerini arasındaki İkinci Dünya Savaşı’nın 1972 yılında yürürlüğe giren Der- ülkemiz sanayisinin önemli isimle-
büyük ölçüde zarara uğratmakta son yıllarında günün şartları gereği nekler Kanunu’nun ilgili madde- rinin Başkanlık yaptığı dönemlere
olduğu ve mesleğimizin ilerlemesi çeşitli yerlere dağılma zorunlulu- lerine uyularak adı, “Türk Kimya geçilmiştir.
için birleşmenin gerekli bulunduğu, ğunda kaldıkları için, toplantıların Cemiyeti” yerine, “Türk Kimya
bir süre sonra her iki toplulukça belirli kanuni sürelerde yapılama- Derneği” şeklinde değiştirilen der-
da hissedilmeye başlandı. 1939- masından dolayı cemiyet resmen neğimiz, 1984’te yani kuruluşunun Bu sırada Ankara’da kurulan Birlik
1945 yılları arasındaki İkinci kapandı. Çok kısa bir süre sonra, 65. yılında, şerefli geçmişine daha ve buna paralel olarak İstanbul’da
Dünya Savaşının memleketimizde 1942 yılının sonunda, İstanbul’da uygun gelen “Türkiye Kimya Der- çalışan cemiyetin ve daha sonra
gösterdiği etkilerle Birlik ve Cemi- sekiz meslektaşımız (Salih Turgay, neği” adının tekrar konulabilmesi her iki kuruluşun birleşmesinden
yet çalışmalarının hemen hemen Mehmed Ali Kâğıtçı, Raşit Taşdur, için Bakanlar Kuruluna müracaatla meydana gelen topluluğumuzun
durma derecesinde azalmış olması, Asaf Irmak, Tarık Artel, Cemil Dik- bu izni de sağlamıştır. Başkanlarını, dönem yıllarına göre
beraberliği istemeyerek geciktirdi. men, Jülide Deymer ve İbrahim ve bu güne kadar sıra ile listeden
Savaş yıllarından sonra 1946-1947 Hakdiyen) Kurucu Üye olarak bir takip edelim.
faaliyet devresindeki teşebbüsler, araya geldiler ve evvelki Ana Tü- Bu şekilde, merkez teşkilatının
iki kuruluşun resmen birleşmesi ve züğü yenileyerek formalitelerini İstanbul’a alındığı 1950 yılından
kaynaşması şeklinde neticelendi. tamamlayıp Şubat 1943 tarihinde 1985 yılına kadar yani 35 senelik