Page 7 - ChemLife Sayı 23

bir iş birliğidir. yüksek çarpışma enerjileri, teknolojik gelişmelerin çoğu, güçlü mıknatısları kullanıldığı
daha küçük mesafelerin örneğin kanser tedavisi, LHeC (Hadron Elektron
İlk değil, son olmayacak… incelenebileceği anlamına tıbbi görüntüleme ve Çarpıştırıcısı) dir. LHeC,
LHC, temel fiziği incelemek gelir. İkincisi, partiküllerin radyoterapiye alanlarına zaten elektronlarla çarpışmayı
için var olan tek parçacık çoğunluğu stabil değildir ve aktarılmıştır. önerir.
hızlandırıcısı değildir. Aslında, daha kararlı partiküllere hızlı
varlığı fizik deneylerinin bir şekilde bozunur. Bu kaçış Geleceği İnşa Etmek Bu makineler için yüksek
oluşturulmasına yardımcı olan parçacıklarını incelemek için Şimdi, geleceği düşünme maliyet ve büyük altyapı
bir dizi öncül ve yapımı için uygun koşullar yaratılmalıdır. zamanı. Ancak şu andaki elbette ki sorun, ancak
gerekli teknolojik ilerlemeler Einstein’ın ünlü formülünden teoriyle açıklanamayan şimdiye kadar kaçınılmaz
sayesinde mümkün olmuştur. (E = mc2) bildiğimiz gibi, cevaplanmamış sorular var, olanı. Bu alternatif
1930’larda Livingston çarpmanın ilk enerjisi örneğin: hızlandırma tekniklerinde
ve Lawrence tarafından ile, çarpışan parçacıklar araştırmayı motive edici kılan
tasarlanan siklotron tipi maddeye dönüştürülebilir, bu Karanlık maddenin neyden şey, CERN’deki AWAKE
hızlandırıcı, protonları 80 nedenle, içine koyduğumuz yapıldığı? projesidir. Bu proje, yüklü
keV (103 eV) seviyesine parçacıkların enerjisi ne kadar parçacıkları hızlandırmak için
kadar çıkarmıştır. Rezonans yüksek olursa, o kadar eşsiz Maddenin ve antimaddenin bir proton demetiyle sürülen
hızlandırıcısı olarak da ve büyük parçacıkları elde dengesizliğine ne sebep olur? plazma uyandırma alanlarının
adlandırılan siklotronlar edebiliriz. Parçacık hızlandırıcılarının kullanımını araştıran bir
tek adımlı elektrostatik Teorisyenler belirli bilinmeyeni keşfetmedeki deneydir.
hızlandırıcılara alternatif parçacıkların varlığını başarıları göz önüne
olarak tasarlanmış dairesel anladılar, fizikçiler alındığında, pek çok bilim Buna değer mi? BİLİMSEL
hızlandırıcılardır. Yüklü çarpıştırıcıları gerekli enerjileri insanının daha büyük ve daha Uygun maliyetli yüksek
parçacık demetleri belirli bir elde etmek için tasarladılar ve iyi hızlandırıcılar oluşturmaya enerjili çarpışmalara ulaşmak
hızlandırma düzeneğinden, deneysel fizikçiler karmaşık devam etmek istedikleri ve için doğru yol tahmin etmek
kapalı yörüngelerde defalarca dedektörleri tasarladılar ve ilerlemenin bir yolunun LHC neredeyse imkansızdır.
geçirilerek devirsel yolda varlıklarını kanıtlamak için altyapısı üzerine inşa etmeyi Aradığımız cevapları
ardışık hızlandırma işlemine verileri incelediler. Böylelikle keşfetmek olduğu anlaşılabilir bulacağımızı kimse kesin
tabi tutulurlar. 70 yıl sonra birçok yeni parçacık bulundu. bir durum. olarak söyleyemez. Ancak
Fermi Ulusal Hızlandırıcı Halen LHC ve CERN’in çoğu durumda, daha yüksek
Laboratuvarı) bulunan dairesel LHC Başarısı geleceği için düşünülmekte bir enerjinin bu cevapları
bir parçacık hızlandırıcısı 1995’te TEVATRON’da olan birkaç proje var. Şu bulma olasılığının yüksek
TEVATRON’a sahip olduk. yapılan en üst kuarkın keşfi ile anda, makineyi parlaklığı olduğunu söylemek doğrudur.
2011 yılına kadar, kendisine Higgs bozonu hariç standart arttırmak için dizayn planları Ancak bu, bu keşifler için 7
150 GeV olarak yollanan modelin tüm parçacıkları önümüzdeki on yıl içinde veri ödenmesi gereken yüksek
proton ve antiprotonları keşfedilmişti. alınması öngörülen Yüksek fiyatı ve bunun yerine başka kimya teknolojileri gazetesi I I www.chemlife.com.tr
hızlandırıp, 1.96 TeV kütle LHC, 2009’dan beri benzeri Parlaklık deneyi ile sürmekte. projelere para harcanmaması
merkezi enerjisinde 2 ayrı görülmemiş enerjilerde Ancak bu yüksek parlaklık gerektiğini sorgulatmaktadır.
noktada çarpıştırmaktaydı. çarpışmalar üretti ve Higgs (çarpışma miktarındaki Gerçek şu ki, birçok proje
Bu özellik onu 2010’da bozonuyla veya diğer artış) fizikçilerin aradıkları gerçekten şu anda karanlık
LHC hızlandırıcısı devreye çalışmalarla ilgili binlerce cevapları bulacağına dair madde arıyor, ancak şu ana
girinceye kadar dünyadaki parçacık fizikçisi tarafından hiçbir güvence vermiyor. kadar arama başarısız oldu.
Ayrıca, bu projenin yüksek
fiyatına rağmen, destekleyici
teknolojinin getirebileceği
temel işlevi dışında inanılmaz
faydalar olması muhtemeldir.
Partikül hızlandırıcıları
için gerekli teknolojinin
getirebileceği faydaları,
genellikle öngörülmeyen
faydalara zaten tanık olduk,
kanser tedavisini geliştirmek
gibi.

Bir sonraki büyük çarpıştırıcı,
tek bir ülke veya kıta ülkesi
yerine dünya çapında bir çaba
olabilir. Büyük çarpıştırıcıların
yapımında yer alan fizikçiler,
sürekliliği ve bilgi transferini
en yüksek enerjili çarpıştırıcı analiz edilen inanılmaz Yeni alanları keşfetmek için, sağlıyor.
yapmıştı. miktarda yeni fizik bilgisi parçacıkları daha yüksek
sağladı. Ayrıca, hızlandırıcı enerjilerde çarpıştırmak CERN’de bir sonraki
Parçacık hızlandırıcıların ve dedektörlerin her potansiyel olarak tek yol çarpıştırıcının ne olacağına
evrimi düşünüldüğünde, bölümünün karmaşıklığı, olabilir. FCC, 100 km’lik bir dair karar şüphesiz ki en zor
daha yüksek enerji onların binlerce mühendisin, fizikçinin ortamda LHC’den iki kat daha olan şeydir.
arkasındaki itici güçtür; ve teknisyenin çalışması güçlü mıknatıslar kullanarak
bu iki ana sebepten sayesinde, teknolojik bunu başarmayı hedefliyor.
dolayıdır. İlk olarak, daha gelişmeler ilerledi. Bu Diğer bir olasılık, FCC’nin aynı