Page 7 - ChemLife Sayı 16

çerçevesi oluşturmaktadır. Boğaziçi Üniversitesi Enerji Türkiye’deki en gelişmiş enerji Konuştuğumuz model, bütün
Modelleme Sisteminin modelleme sistemi. bu planlamayı yapan yerli
• Model sonuçlarına göre 2022 Geliştirilmesi ve Sera Gazı bir model. Bu dünyada ilk
yılında 62 milyar metrekübe Salım Kısıtlamalarının Ilhan Or: Birçok diğer kez yapılmıyor. Bunu yapan
ulaşması beklenen doğalgaz Türkiye’ye Etkilerinin sektörde olduğu gibi enerjide uluslararası birçok modelleme
talebi %20’lik emisyon Araştırılmasına Yönelik Olarak de temel mesele arz ve sistemleri de var.
azaltım senaryosunda, BUEMS Türkiye Modelinin talebin dengelenmesi. Arz
elektrik sektöründe Kurulması ve Senaryo Analizi” derken enerjinin üretiminden; Burada “Yerli ve milli” konsepti
doğalgaz kullanımına başlıklı projeyi ekipten yer talep derken de enerjinin de önemli. Çünkü bu modelin
ilişkin kısıtlamalara alan uzmanlardan dinledik. kullanımından bahsediyoruz. birtakım mekanizmalarını
rağmen, diğer sektörlerde Fakat, enerji alanında bunu ayarlayabilmeniz lazım ki sizin
hızlı artış göstererek 67 Türkiye için enerji komplike hale getiren bir için en uygun dengeyi kursun
milyar metreküp değerine modellemesi ülkemizin takım faktörler var. Bir kere veya en uygun modellemeyi
ulaşmaktadır. Emisyon önümüzdeki dönemde daha birçok enerji kaynağının ortaya çıkarabilsin. Yani
azaltımı senaryolarımızda çok kullanması gereken -mesela elektriğin- anında gerçeği yansıtabilmesi lazım.
özellikle kömür ve dizel enerji kaynaklarında, kullanılması lazımdır. Siz talep Uluslararası paketleri aldığınız
yakıt kullanımı azalırken yenilenebilir enerji ettiğiniz anda stoklanmış bir vakit birtakım detaylara
yenilenebilir enerji ile konusunda ya da mevcut elektriği kullanmıyorsunuz. hâkim olmuyorsunuz
birlikte doğalgaz görece enerji politikalarında Elektrik o sırada üretiliyor. ve değiştirmeye de izin
ucuz ve temiz yakıt yapılması gereken Bu bir komplikasyon vermiyorlar. Ama modeli BİLİMSEL
olarak öne çıkmaktadır. revizyonlara dair neler yaratıyor. İkincisi de, kendiniz ürettiğiniz
Model sonuçlarına göre söylüyor, bu konuda enerjide arzı sunabilmek için durumda her türlü değişikliği
CO2 azaltımının maliyeti görüşlerinizi alabilir miyiz? yapabileceğiniz yatırımlar yapabiliyorsunuz. Biz de
ton başına 22-76 dolar bazen uzun sürebiliyor. bunu yaptık. Bu model, her
arasında oluşurken doğalgaz Gürkan Kumbaroğlu- Bu Mesela nükleer enerjinin şeyiyle bizim. İstediğimiz
fiyatlarına yüksek duyarlılık çalışma ile öncelikle ülkemizin planlamasından devreye değişiklikleri istediğimiz
gözlenmektedir. enerji akışlarını teknolojik girmesi toplamda 10-15 yıl şekilde yapabiliyoruz. Ondan
detay seviyesi ve çözünürlüğü gibi süreler alabiliyor. Böyle sonra da bu yapıyı kullanarak
YERLI TEKNOLOJIYLE yüksek bir şekilde modelliyor olunca bu işte arzın talebi arz ve talebi dengeleyecek
GELIŞTIRILEN TÜRKIYE’YE ve bunların 2050 yılına karşılayacak düzeye gelmesi şekilde kurgulayabiliyoruz.
ÖZGÜ BIR MODELLEME kadar nasıl değişeceğine açısından çok iyi planlanması 7
hassasbir projeksiyon gerekiyor. Bizim modelimiz de Bu anlamda 2050’ye kimya teknolojileri gazetesi I I www.chemlife.com.tr
Prof. Dr. Gürkan Kumbaroğlu ortaya çıkarıyoruz. En buna yönelik bir model. kadar Türkiye’nin enerji
söz konusu çalışmanın gerçekçi varsayımlar altında politikasının nasıl bir
Türkiye’deki en gelişmiş oluşturduğumuz projeksiyon Arz-talep dengelemesi çizgi içerisinde olması
modelleme sistemi olduğuna referans senaryomuzu derken; enerji kaynaklarının gerektiğini ortaya koymuş
dikkat çekti ve TÜBİTAK oluşturuyor. Referans (kömür, petrol, doğal gaz oluyorsunuz. Peki raporda
projesi olmasıyla birlikte senaryomuz Türkiye’nin vb.) yer altından çıkarılması, somut önerileriniz neler
aynı zamanda Enerji ve enerji sektörüne yönelik yol taşınması, işlenmesi, dağıtım oldu?
Tabii Kaynaklar Bakanlığı haritasını mevcut politikalar, istasyonlarına getirilmesi
tarafından da desteklendiğini yatırım kararları ve öncelikler gibi konular da bu işin içine Ilhan Or- Yapacağınız
belirtti. Kumbaroğlu, ‘’Bu çerçevesinde çiziyor. Örneğin giriyor. Bütün bunların olması öneriler kullandığınız
projenin önemi, daha önce bizim modelimiz, normal lazım ki talep ondan sonra senaryoya çok bağlı. Biz şu
kullandığımız yabancı şartlarda nükleer enerjiyi bunları kullanabilsin. Model ana kadar modelin yapısından
modelleme sistemlerine seçmiyor. Ama Akkuyu için bunları yapmakta. Tabii, bahsettik. Ancak bu modelin
olan bağımlılıktan ve alınmış bir karar var. Biz her aşamada bir yatırım bu şekilde çalışmasını
bunların kısıtlılıklarından bizi onun için oturup 2023’te istiyor bu. Gerek kömürü sağlayabilecek bir veri seti
kurtarıyor olması. Çünkü o ilk ünitesiyle devreye girmiş çıkartmak, gerek rafine gerekiyor. Sonuç olarak
kısıtlamalarla aslında AR- halde Akkuyu Nükleer etmek, dağıtmak veya petrolü geçmiş senedeki veya hemen
GE’ye imkân tanınmıyor, Santrali’ni içeren bir yol rafine etmek, dağıtmak her önümüzdeki senelerdeki
model geliştirme değil haritası çiziyoruz. Yerli aşamada yatırım istiyor. duruma bakmıyorsunuz.
ancak model uygulama kömürlerin kullanmasına Bu yatırım için finansal 20-30-40 yıl sonrasına
çalışması yapılabiliyor. yönelik kararların hayata kaynaklar lazım. Bunun yanı bakıyorsunuz. Haliyle, o
Başkalarının geliştirdiği geçeceğini varsayıyoruz … sıra yatırım süresini de göz planlama süreci içerisindeki
ticari programlarda model Enerji sektöründe önceliklere önüne almak gerek; hemen varsayımlarınız çok önemli.
koduna açıkça erişip yönelik politik yol haritasını elde edemiyorsunuz. Dolayısı Bu varsayımlar GSMH’nin
istediğimiz değişiklikleri koruyor; ondan sonra onun ile,, uzun vadeli bir planlama artış hızı gibi bir faktörü
yapamıyorduk. Burada üzerine senaryo analizleri çerçevesinde, ne zaman/hangi dikkate alabilir, doğal gaz
teknoloji tamamen yerli; yani yapıyoruz. Bir referans mali kaynakları kullanarak, fiyatlarının değişmesi gibi bir
bizim tarafımızdan üniversite senaryomuz, bir de emisyon hangi enerji üretim tesislerine fiyat faktörü, rüzgâr enerjisi
bünyesinde geliştirilmiş kısıtlayıcı senaryolarımız var. yatırım yapılmalı, bunlar teknolojisinin, güneş enerjisi
olan bir modelleme sistemi. Bunların getirdiği maliyetleri birbirine nasıl bağlanmalı; teknolojisinin gelişmesi;
Bundan sonra ise AR-GE kısmı ve enerji sistemi üzerine nasıl dengelenmeli, talep hatta hidrojen enerjisinin
başlıyor’’dedi. etkilerini araştırıyoruz. Bu, ne şekilde tahmin edilmeli... yerleşip gelişmesi gibi