Page 9 - ChemLife Sayı 28

9
SÜRDÜRÜLEBILIRLIK TEKNOLOJILERI www.chemlife.com.tr CHEMLIFE

(N-metil-2-pirolidon], DMF yakıt piyasası için büyük İyonik sıvılarda, solventler için Kimyasal madde pazarının
[dimetilformamid] ve DMAc miktarlarda üretilir, ancak başka bir başka potansiyel ikame. NMP, döngüsel niteliği de önemli
[dimetilasetamid] uzun süredir solventler üretmek için bir selülozu odun hamurundan bir etkiye sahip. Solvent
endüstrinin vazgeçilmezleri. hammadde olabilir. Örneğin, tekstil elyafı Lyocell’e piyasası yükseldiğinde, daha
Ancak çok özel uygulamalar geçen yıl ABD’li Prairie Catalytic, dönüştüren işlemde kullanılır fazla şirket solventlerini geri
dışında artık sayılı günleri kalmış mısırdan elde edilen biyoetanolü ve esas olan zorluk, selülozu dönüştürmeye sıcak bakıyor.
olabilir. kullanılarak Nebraska’da ayrıştırmadan çözen başka bir Son birkaç yılda endüstriyel
biyobazlı etil asetat üretmek şey bulmaktır. solvent geri dönüşümünde bir
Bir süredir halojenli solventler için endüstriyel ölçekli bir tesis artış var. Ancak bu ABD’deki
konusunda da endişeler var, kurdu. Geri dönüşüm üretim artışının bir yansıması
şu anda hekzan ve toluen gibi olabilir. Bununla birlikte, önemli
yaygın hidrokarbon solventlere NMP’ye ve benzerlerine Çevresel açıdan baktığımızda, bir artışın düzenleyici bir baskı
baskılar uygulanmakta. Clark; şu potansiyel bir alternatif ise solventlerin geri gerektirmesi muhtemel.
ana kadarki kısıtlamaların o kadar Avustralyalı şirket olan Circa dönüştürülmeleri durumunda
sert olmasa da, daha da kötüye tarafından geliştirilmiştir. karbon ayak izi azaltılacaktır. Biri Zorluklar devam ediyor, ancak
gitmesinin muhtemel olduğunu Şirket Levoglucosenone İngiltere’de, biri İspanya’da diğeri gelişmeler de devam ediyor.
ve birçok şirketin şimdi bunların ı tek bir aşamada odun de önümüzdeki yıl İtalya ve Geçmişte yakılması gereken
yerine ne kullanabileceğini talaşlarından elde edebiliyor. Almanya’da açılacak iki kimyasal çok daha karmaşık malzeme
düşündüğünü belirtiyor. Clark, Levoglucosenone ı arıtma tesisine sahip olan karışımları için artık damıtma
hidrojenlemenin solvent Tradebe ve pek çok şirket halen çözümleri bulabiliyoruz. Geri
Bazı oksijenli solventler de özellikleri verebileceğini aktif olarak solventlerin geri dönüşümün karbon ayak izini
değerlendirmelerde kötü belirtiyor. Şirket, dönüşümleri üzerine çalışmakta. ölçebiliyoruz ve son olarak
notlar alıyor. Biyolojik olarak Dihydrolevoglucosenone ı Hepsinin de yöntemi esas olarak sürdürülebilirlik faydaları
parçalanabilir olsalar bile Cyrene adı altında bir solvent damıtmaya dayanmaktadır. nedeniyle geri dönüşüm ile ilgili
toksisite testlerinde başarısız olarak piyasaya sürdü bile. olarak sektörel ilgi artmaya
oluyorlar. Örneğin aseton Tradebe UK’nin güvenlik, sağlık, devam ediyor.
patlayıcı peroksitler yapmak için çevre ve kalite direktörü Andrew
kullanılabildiğinden, birden fazla Crowther; “Basit, fraksiyonel Kaynak: chemistryworld.com
tüketim malında bulunmasına veya azeotropik distilasyon
rağmen tartışılmaktadır. yoluyla çok çeşitli molekülleri
Asetonun geleceği pek iyi temizliyoruz ve ayrıca organik
olmayabilir. asitleri saflaştırmak için cam
kaplı bir tesisimiz var. En verimli
Şu anda sektörde 100’den damıtma işlemini her girdiyle
fazla farklı çözücü kullanılıyor. eşleştiriyoruz, molekülleri bir
Eğerki kısıtlamalar gelecekse; karışımdan buharlaştırıp ardından
gelecekteki daha yeşil solvent tekrar yoğunlaştırıyoruz. Süreçler
grubundan da, şuandakilerle aynı sonunda aynı molekülleri elde
spesifik değer aralıkları isteniyor. edebiliyoruz” diyor.

Clark, “Yeşil solventler kafalarda Resim 2 -Circa, endüstriyel ölçekli Crowther, saf solvent üretimine
büyük soru işaretleri yaratıyor. prosesleri desteklemek için Cyrene kıyasla geri dönüşümde karbon
Ortamda bol miktarda ester ve üretimini arttırma sürecinde. tasarrufunun önemli olduğunu
alkol varken, su karışabilirliği belirtiyor ve ekliyor. “Bir ton
veya polarite gerektiğinde Tasmania’da 50 ton / yıl aseton yapımı, örneğin, yaklaşık
bunları yapamayabiliriz. kapasiteli tesis, bu yılın 2000 kg CO üretirken, bir tonun
2
Olağandışı ve doğal olmayan başlarında en az 1000 ton / geri dönüşümü yaklaşık 400 kg
özellikleri elde etmek için yıl kapasiteye yükseldi. Ürün üretiyor. Tetrahidrofuran da ise
sentetik maddeler yaptık ve Laboratuvar ölçeğinde Sigma fark çok daha büyüktür”.
şimdi onlara doğal alternatifler Aldrich aracılığıyla ve daha
arıyoruz. Halojen, azot veya büyük ölçeklerde ise Hollandalı Bununla birlikte, geri dönüşümün
kükürt kullanamıyorsak, özel kimyasal distribütörü Will & yapılıp yapılmayacağına ilişkin
elimizdeki çözümler yetersiz Co. tarafından satılmakta. seçim, genellikle ekonomik
kalabilir, zekice düşünmek uygulanabilirliğe takılmakta.
zorundayız”diyor. Circa’nın iş geliştirme müdürü ABD’de beş adet solvent geri
Fabien Deswarte; testlerde dönüşüm tesisi işleten Veolia
“Solvent karışımları, Cyrene’nin özelliklerinin NMP, North America’nın geri dönüşüm
bir çözüm olabilir.” DMF ve DMAc’a çok benzediğini operasyonlarının yöneticisi Ted
söylüyor. Zajack, “Ne kadara mal olacak ve
Organik kimyagerler, ne kadar zor olacak?” tüm ürecin
kromatografi kolonlarından gelen York Üniversitesi ekibi ise, bu iki sorunun cevabına bağlı
solvent karışımlarını iyi bilir. Peki Avrupa ReSolve yenilenebilir olduğunu söylüyor.
onları endüstriyel süreçlerde solventler projesi kapsamında,
kullanabilir miyiz? hidrokarbon çözücülerin yerine Bazı solventler için geri
TMO (2,2,5,5-tetrametiloksalan) dönüşüm çok pahalıdır
Bazı durumlarda uygun bir geliştiriyor. Clark gerçekleştirilen
olasılık olabilir. Biraz garip ama çalışmalara göre zehirlilik Düşük verim veya başka
belki de farklı düşünmeliyiz. testlerinin hepsinin umut verici zorluklar olsa bile pahalı olan
olduğunu söylüyor ve daha fazla solventlerin geri kazanılması
Bazı solventler petrol yerine biyolojik olarak parçalanabilir daha akılcı. Örneğin saf metanol
yenilenebilir kaynaklardan ve güvenli solventler elde çok ucuz, onu geri kazanması
üretilerek daha yeşil hale edilebileceğini belirtiyor. daha pahalıya mal oluyor.
getirilebilir. Örneğin biyoetanol,