Page 8 - ChemLife Sayı 21

21. YÜZYILIN

GENETIK MUCIZESI: CRISPR

BİLİMSEL

CRISPR NEDIR? CRISPR/Cas9 yönteminin üzerinde iki kesik yaratmakla kopya barındırmak... Endojen
en kilit noktalarından birisi, başlar. Bu kesikler, genleri HR ile tamir edilmiş bir bölge
Polimeraz zincir reaksiyonu tek bir düzenleme yapmanın değiştireceğiniz bölgeyi yeniden kesilebilir; ancak
8
(PCR)’dan bu yana biyolojide ne kadar zor ve zaman alıcı kapsayacak şekilde olmalıdır. örneğin hücre ola ki kesik
en çığır açıcı gen düzenleme bir iş olduğudur. Ne yazık Ancak DNA’nın yapay bölgeyi Homojen Olmayan Uç
teknolojisi CRISPR her geçen ki ikinci sınıf popüler bilim (veya doğal) bir şekilde Birleştirmesi (NHEJ) denen
gün yükselen potansiyeli sayfaları ve medya kaynakları parçalanması, hücre içerisinde bir yöntemle tamir edecek
ile araştırmacıların ilgisini bu çok önemli gerçeği göz telaşa neden olur. Buna bağlı olursa, çıkmaz sokağa girmişiz
çekiyor. Kümelenmiş düzenli ardı etmekte, CRISPR/Cas9 olarak da hücre, var gücüyle demektir ve süreç devam
aralıklı kısa palindromik ile oturduğumuz yerden bu DNA kesiklerini onarmaya ettirilemez. Dolayısıyla, en
tekrarlar (CRISPR, daha dilediğimiz gen dizilerini çalışır. Bu düzenleme iyi ihtimalle bile yapılan
kimya teknolojileri gazetesi I I www.chemlife.com.tr
belirgin olarak telaffuz değiştirebileceğimiz gibi bir için hücre sayısız yöntem bir kesiğin doğru tamir
edilir), baz dizilerinin kısa algı yaratmaktadırlar. Eğer kullanabilir; ancak bunlardan mekanizmasıyla tamir edilmesi
tekrarlarını içeren prokaryotik ki CRISPR/Cas9 yönteminin sadece bir tanesi CRISPR/ olasılığı %20’den pek de fazla
DNA bölümleridir. son derece başarılı olmasına Cas9 yöntemini başarıya değildir.
CRISPR sisteminin DNA rağmen ne kadar zor bir ulaştırabilecek olandır:
dizisinin değiştirilmesinde yöntem olduğunu anlamak Bilim insanları tarafından Dahası, CRISPR/Cas9
kullanılabilmesi, potansiyel için, şunu öğrenebilirsiniz: istenen düzenlemeleri yönteminin “DNA kesme
olarak kanserden AIDS’e, Sadece 1000 baz çiftini, yani bünyesinde barındıran tamir işlemi” ile ilgili olan Cas9
PKU’dan Akdeniz anemisine, insan genomunun milyonda şablonunu taşıyan homolog kısmı, istemediğiniz DNA
çeşitli enzim bozukluklarına birini değiştirmek için, az rekombinasyon (HR)... parçalarının da kesilmesine
sebep olan genetik temelli sonra sözünü edeceğimiz Örneğin hücreler dsDNA neden olabilir. Ola ki
her hastalığa çare olabilecek 3 ayrı (ve zorlu) olayın aynı adı verilen kırılmış (kesik bu gen bölgeleri NHEJ
bir yöntem olması bilim anda meydana gelmesi, ancak atılmış) DNA zincirlerini yöntemiyle tamir edilecek
dünyasında bir devrim olarak bunlar meydana gelirken endojen dizileri barındıran olursa, hiç istemediğiniz
nitelendiriliyor. bir dizi başka olayın asla homolog rekombinasyonla da mutasyonları hücreye dahil
yaşanmaması gerekmektedir. tamir edebilir; yani basitçe, etmiş olabilirsiniz. Bu, son
UYGULAMA ALANLARI VE Yani CRISPR/Cas9 yöntemiyle kromozomun diğer çiftindeki derece kötüdür! CRISPR/
ÇALIŞMA MEKANIZMASI genom değiştirmek, sanılanın diziye bakarak, kırılmış diziyi Cas9 yönteminin sonucu
NASILDIR? aksine son derece zor bir iştir. tamir eder. Ki hücrelerimiz garantili olmadığı için,
içerisinde aynı kromozomdan elde edilen sonuçların bol
21. yüzyılın (ve tarihin) en CRISPR/Cas9 yöntemiyle iki tane bulunmasının bir miktarda “kalite kontrol”
etkili genom düzenleme genomik bölgelerin yer nedeni de budur: Kırılmış işleminden geçirilmesi
tekniği olduğu düşünülen değiştirilmesi işlemi, DNA DNA zincirleri için yedek bir gerekmektedir. Aksi takdirde